Dr Niranjan Pujara Column: ದ್ವೇಷ ಭಾಷಣ ವಿಧೇಯಕ: ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದ ಮರಣ ಶಾಸನ

ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ

ಡಾ.ನಿರಂಜನ ಪೂಜಾರ

ಯಾವುದೇ ಅಸ್ಪಷ್ಟ ಕಾನೂನು ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಪೊಲೀಸ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ದುರುಪಯೋಗಕ್ಕೆ ಹಾದಿ ಮಾಡಿಕೊಡುತ್ತದೆ. ಈ ವಿಧೇಯಕವು ಅಧಿಕಾರಿಗಳಿಗೆ ವಿಶಾಲವಾದ ವಿವೇಚನಾಧಿ ಕಾರ ವನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ. ಒಂದು ಕಾರ್ಟೂನ್, ಒಂದು ಟ್ವೀಟ್ ಅಥವಾ ಒಂದು ವ್ಯಂಗ್ಯ ಭರಿತ ಲೇಖನವು ‘ದ್ವೇಷದ ಪ್ರಚೋದನೆ’ ಎಂದು ನಿರ್ಧರಿಸುವ ಅಧಿಕಾರವು ಒಬ್ಬ ಕೆಳಹಂತದ ಪೊಲೀಸ್ ಅಧಿಕಾರಿಯ ಕೈಲಿರುತ್ತದೆ.

ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವ ಸಮಾಜದ ಜೀವಂತಿಕೆಯು ಅಲ್ಲಿನ ಪ್ರಜೆಗಳು ಹೊಂದಿರುವ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ದ ಮೇಲೆ ಅವಲಂಬಿತವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವ ಎಂದರೆ ಕೇವಲ ಮತದಾನವಲ್ಲ; ಅದು ಭಿನ್ನಾಭಿಪ್ರಾಯಗಳನ್ನು ಗೌರವಿಸುವ, ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ಪ್ರಶ್ನಿಸುವ ಮತ್ತು ಮುಕ್ತವಾಗಿ ಸಂವಾದ ನಡೆಸುವ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಾಗಿದೆ. ಆದರೆ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ಬಾರಿ ‘ಸಾಮಾಜಿಕ ಭದ್ರತೆ’ ಮತ್ತು ‘ಸೌಹಾರ್ದತೆ’ಯ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ತರಲಾದ ಕಾನೂನುಗಳು ಪ್ರಜೆಗಳ ಈ ಮೂಲಭೂತ ಹಕ್ಕನ್ನೇ ಕಸಿದುಕೊಂಡಿವೆ.

ಕರ್ನಾಟಕ ಸರಕಾರವು ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸಿರುವ ‘ಕರ್ನಾಟಕ ದ್ವೇಷ ಭಾಷಣ ಮತ್ತು ದ್ವೇಷ ಅಪರಾಧಗಳ (ಪ್ರತಿಬಂಧಕ) ವಿಧೇಯಕ- 2025’ ಇಂಥದ್ದೇ ಒಂದು ಗಂಭೀರ ಸಂಕಟದ ಮುನ್ಸೂಚನೆಯನ್ನು ನೀಡುತ್ತಿದೆ. ಈ ವಿಧೇಯಕದ ಕಾನೂನು ಚೌಕಟ್ಟು, ಅದರಲ್ಲಿರುವ ಅಸ್ಪಷ್ಟತೆಗಳು ಮತ್ತು ಅವು ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವದ ಮೇಲೆ ಬೀರಬಹುದಾದ ದೀರ್ಘಕಾಲೀನ ಪರಿಣಾಮಗಳನ್ನು ಬೌದ್ಧಿಕ ವಲಯ ಸರಿಯಾಗಿ ವಿಶ್ಲೇಷಿಸಬೇಕಿದೆ.

ಕಾನೂನಿನ ಅಸ್ಪಷ್ಟತೆ ಮತ್ತು ವ್ಯಾಖ್ಯಾನದ ಅಪಾಯಗಳು: ಯಾವುದೇ ಒಂದು ಕ್ರಿಮಿನಲ್ ಕಾನೂನು ಪರಿಣಾಮಕಾರಿಯಾಗಿರಬೇಕಾದರೆ ಅದು ‘ಕಾನೂನುಬದ್ಧ ನಿಖರತೆ’ಯನ್ನು (Legal Certainty) ಹೊಂದಿರಬೇಕು. ಅಂದರೆ, ಒಬ್ಬ ನಾಗರಿಕನಿಗೆ ತಾನು ಮಾಡುವ ಯಾವ ಕೃತ್ಯ ಅಪರಾಧವಾಗುತ್ತದೆ ಎಂಬುದು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ತಿಳಿದಿರಬೇಕು. ಆದರೆ ಈ ಮಸೂದೆಯಲ್ಲಿ ‘ಹೇಟ್ ಸ್ಪೀಚ್’ ಅಥವಾ ‘ದ್ವೇಷ ಭಾಷಣ’ಕ್ಕೆ ನೀಡಿರುವ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನವು ಅತ್ಯಂತ ವಿಶಾಲವಾಗಿದ್ದು, ಅಸ್ಪಷ್ಟತೆಯಿಂದ ಕೂಡಿದೆ.

ಮಾತು, ಬರಹ, ಚಿತ್ರ, ಸಂಕೇತ ಅಥವಾ ಡಿಜಿಟಲ್ ರೂಪದ ಯಾವುದೇ ವಿಷಯವು ಒಂದು ಸಮುದಾಯ ಅಥವಾ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ವಿರುದ್ಧ ‘ಅಸಮಾಧಾನ’ ಅಥವಾ ‘ಅಸೌಹಾರ್ದತೆ’ಯನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡುತ್ತದೆ ಎಂದು ಯಾರಾದರೂ ಭಾವಿಸಿದರೆ, ಅದನ್ನು ಈ ಕಾನೂನಿನಡಿ ಅಪರಾಧ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಬಹುದು.

ಇದನ್ನೂ ಓದಿ: Dr Niranjan Pujara Column: ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಮಾರ್ಕ್ಸ್‌ವಾದ: ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ಅಸ್ಮಿತೆಯ ಮೇಲಿನ ವೈಚಾರಿಕ ಯುದ್ಧ

‘ಅಸಮಾಧಾನ’ ಎಂಬುದು ಮಾನಸಿಕ ಸ್ಥಿತಿಯಾಗಿದ್ದು, ಅದು ವ್ಯಕ್ತಿಯಿಂದ ವ್ಯಕ್ತಿಗೆ ಬದಲಾಗುತ್ತದೆ. ರಾಜ್ಯವು ಇಂಥ ವ್ಯಕ್ತಿನಿಷ್ಠ ಪದಗಳನ್ನು ಕಾನೂನಿನ ಭಾಗವಾಗಿಸಿದಾಗ, ಅದು ಅಧಿಕಾರಶಾಹಿಯ ಕೈಗೆ ಸಿಕ್ಕ ಅತಿ ದೊಡ್ಡ ಅಸವಾಗುತ್ತದೆ. ಇದು ಸಂವಿಧಾನದ 19(1)(ಎ) ವಿಧಿಯ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯ ವಿರುವ ವಾಕ್ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದ ಮೇಲೆ ರಾಜ್ಯವು ಹೇರುತ್ತಿರುವ ‘ಸರ್ವಾಧಿಕಾರ’ ಎಂದೇ ಪರಿಗಣಿಸಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ.

‘ಮೆರಿಯಾ’ ಅಥವಾ ಅಪರಾಧ ಉದ್ದೇಶದ ಕಣ್ಮರೆ ಕ್ರಿಮಿನಲ್ ನ್ಯಾಯಶಾಸ್ತ್ರದ ಪ್ರಮುಖ ತತ್ವ ವೆಂದರೆ ‘ಮೆನ್ಸ್ ರಿಯಾ’ ( Mens Rea ), ಅಂದರೆ ಅಪರಾಧ ಮಾಡುವ ಉದ್ದೇಶ. ಒಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿಯು ತನ್ನ ಮಾತಿನಿಂದ ನಿಜವಾಗಿಯೂ ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ಹಿಂಸೆಯನ್ನು ಪ್ರಚೋದಿಸಬೇಕು ಎಂಬ ಉದ್ದೇಶ ಹೊಂದಿದ್ದಾಗ ಮಾತ್ರ ಅದನ್ನು ಶಿಕ್ಷಾರ್ಹ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸುವುದು ನ್ಯಾಯಯುತ. ಆದರೆ ಈ ವಿಧೇಯಕವು ಉದ್ದೇಶಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ‘ಪರಿಣಾಮ’ಕ್ಕೆ ಆದ್ಯತೆ ನೀಡುತ್ತದೆ.

ಅಂದರೆ, ನೀವು ಸತ್ಯವನ್ನೇ ಹೇಳಿದ್ದರೂ ಅಥವಾ ಬೌದ್ಧಿಕ ವಿಮರ್ಶೆ ಮಾಡಿದ್ದರೂ, ಅದು ಯಾರೋ ಒಬ್ಬರ ಭಾವನೆಗೆ ಧಕ್ಕೆ ತಂದಿದೆ ಎಂಬ ಕಾರಣಕ್ಕೆ ನಿಮ್ಮನ್ನು ಬಂಧಿಸಬಹುದು. ಸತ್ಯವು ಯಾವಾಗಲೂ ಮಧುರವಾಗಿರುವುದಿಲ್ಲ; ಅನೇಕ ಬಾರಿ ಸತ್ಯವು ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ಅಸ್ವಸ್ಥತೆಯನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡುತ್ತದೆ. ಇತಿಹಾಸದ ಶೋಧನೆಗಳು, ಧಾರ್ಮಿಕ ಸುಧಾರಣೆಗಳು ಮತ್ತು ರಾಜಕೀಯ ವಿಮರ್ಶೆಗಳು ಯಾವಾಗಲೂ ಸ್ಥಾಪಿತ ಹಿತಾಸಕ್ತಿಗಳಿಗೆ ಅಸಮಾಧಾನ ತಂದಿವೆ.

ಈ ವಿಧೇಯಕವು ಜಾರಿಯಾದರೆ, ಅಂಥ ಬೌದ್ಧಿಕ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳು ‘ಹೇಟ್ ಸ್ಪೀಚ್’ ಎಂಬ ಹಣೆ ಪಟ್ಟಿಯಡಿ ಸಿಲುಕುವ ಅಪಾಯವಿದೆ. ಅಧಿಕಾರಶಾಹಿಯ ದುರುಪಯೋಗ ಮತ್ತು ಭೀತಿಯ ವಾತಾವರಣ ಯಾವುದೇ ಅಸ್ಪಷ್ಟ ಕಾನೂನು ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಪೊಲೀಸ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ದುರುಪಯೋ ಗಕ್ಕೆ ಹಾದಿ ಮಾಡಿಕೊಡುತ್ತದೆ. ಈ ವಿಧೇಯಕವು ಅಧಿಕಾರಿಗಳಿಗೆ ವಿಶಾಲವಾದ ವಿವೇಚನಾಧಿಕಾರ ವನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ.

ಒಂದು ಕಾರ್ಟೂನ್, ಒಂದು ಟ್ವೀಟ್ ಅಥವಾ ಒಂದು ವ್ಯಂಗ್ಯಭರಿತ ಲೇಖನವು ‘ದ್ವೇಷದ ಪ್ರಚೋ ದನೆ’ ಎಂದು ನಿರ್ಧರಿಸುವ ಅಧಿಕಾರವು ಒಬ್ಬ ಕೆಳಹಂತದ ಪೊಲೀಸ್ ಅಧಿಕಾರಿಯ ಕೈಲಿರುತ್ತದೆ. ಇದು ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ‘ಚಿಲ್ಲಿಂಗ್ ಎಫೆಕ್ಟ್’ (Chilling Effect) ಉಂಟುಮಾಡುತ್ತದೆ. ಅಂದರೆ, ಜನರು ಜೈಲಿಗೆ ಹೋಗುವ ಭಯದಿಂದಾಗಿ ತಮ್ಮ ನ್ಯಾಯಸಮ್ಮತವಾದ ಅಭಿಪ್ರಾಯ‌ಗಳನ್ನು ವ್ಯಕ್ತಪಡಿ ಸಲು ಹಿಂಜರಿಯುತ್ತಾರೆ.

ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವದಲ್ಲಿ ಜನರು ಪ್ರಶ್ನಿಸಲು ಹೆದರುತ್ತಾರೆ ಎಂದರೆ, ಅಲ್ಲಿ ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವ ಕೇವಲ ಹೆಸರಿಗೆ ಮಾತ್ರ ಇರುತ್ತದೆ. ಇಂಥ ಕಾನೂನುಗಳು ಸಂಶೋಧಕರು, ಪತ್ರಕರ್ತರು ಮತ್ತು ಸಾಹಿತಿ ಗಳನ್ನು ‘ಸ್ವಯಂ-ಸೆನ್ಸಾರ್‌ಶಿಪ್’ಗೆ ತಳ್ಳುತ್ತವೆ, ಇದು ಸಮಾಜದ ಬೌದ್ಧಿಕ ಬೆಳವಣಿಗೆಯನ್ನು ಕುಂಠಿತಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ.

ಸಾಂವಿಧಾನಿಕ ನೈತಿಕತೆ ಮತ್ತು ಜಾಮೀನುರಹಿತ ಬಂಧನ ಈ ವಿಧೇಯಕದಡಿ ವಿಧಿಸಲಾಗಿರುವ ಶಿಕ್ಷೆಯ ಪ್ರಮಾಣವು ಆಘಾತಕಾರಿಯಾಗಿದೆ. 7 ರಿಂದ 10 ವರ್ಷಗಳವರೆಗೆ ಜೈಲುಶಿಕ್ಷೆ ಮತ್ತು ಜಾಮೀನುರಹಿತ (Non-bailable) ಬಂಧನದ ನಿಯಮಗಳು ಈ ಕಾನೂನನ್ನು ಹೆಚ್ಚು ದಮನಕಾರಿ ಯಾಗಿಸುತ್ತವೆ. ಭಾರತೀಯ ಸಂವಿಧಾನದ 21ನೇ ವಿಧಿಯು ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬ ನಾಗರಿಕನಿಗೆ ಜೀವಿಸುವ ಮತ್ತು ವೈಯಕ್ತಿಕ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದ ಹಕ್ಕನ್ನು ನೀಡಿದೆ. ಆದರೆ ‘ವಿಚಾರಣೆಗಿಂತ ಮುಂಚೆಯೇ ಶಿಕ್ಷೆ’ ಎಂಬಂತೆ ಜಾಮೀನು ನಿರಾಕರಿಸುವುದು ಮತ್ತು ಸುದೀರ್ಘ ಕಾಲ ಜೈಲಿನಲ್ಲಿರಿಸುವುದು ಸಾಂವಿಧಾ ನಿಕ ನೈತಿಕತೆಗೆ ವಿರುದ್ಧವಾಗಿದೆ. ಅನೇಕ ಬಾರಿ ರಾಜಕೀಯ ದ್ವೇಷಕ್ಕಾಗಿ ಸುಳ್ಳು ಪ್ರಕರಣಗಳನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿದಾಗ, ಆರೋಪಿಯು ತನ್ನ ನಿರಪರಾಧಿತ್ವವನ್ನು ಸಾಬೀತುಪಡಿಸುವಷ್ಟರಲ್ಲಿ ಅವನ ಜೀವನದ ಅಮೂಲ್ಯ ವರ್ಷಗಳು ಜೈಲಿನಲ್ಲಿ ಕಳೆದು ಹೋಗುತ್ತವೆ.

ಇದು ‘ಶಿಕ್ಷೆಯೇ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯಾಗುವ’ (Process is the Punishment) ಅಪಾಯಕಾರಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸುತ್ತದೆ. ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿರುವ ಕಾನೂನುಗಳ ಪರಾಮರ್ಶೆ ದ್ವೇಷ ಭಾಷಣವನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸಲು ಈಗಾಗಲೇ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಸಾಕಷ್ಟು ಕಾನೂನುಗಳಿವೆ. ಭಾರತೀಯ ನ್ಯಾಯ ಸಂಹಿತೆ (ಹಳೆಯ ಐಪಿಸಿ) ಸೆಕ್ಷನ್ 153A, 295A ಮತ್ತು 505ರ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಧರ್ಮ, ಜಾತಿ ಅಥವಾ ಸಮುದಾಯಗಳ ನಡುವೆ ದ್ವೇಷ ಹರಡುವವರ ವಿರುದ್ಧ ಕಠಿಣ ಕ್ರಮ ಕೈಗೊಳ್ಳಲು ಅವಕಾಶವಿದೆ.

ಇವುಗಳ ಜತೆಗೆ ಐಟಿ ಕಾಯ್ದೆಯು ಡಿಜಿಟಲ್ ಮಾಧ್ಯಮದಲ್ಲಿನ ದ್ವೇಷ ಭಾಷಣವನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸು ತ್ತದೆ. ಹೀಗಿರುವಾಗ ಕರ್ನಾಟಕ ಸರಕಾರಕ್ಕೆ ಈ ಹೊಸ ಮತ್ತು ಹೆಚ್ಚು ಕಠಿಣವಾದ ವಿಧೇಯಕದ ಅವಶ್ಯಕತೆಯೇನು ಎಂಬ ಪ್ರಶ್ನೆ ಮೂಡುತ್ತದೆ. ಇರುವ ಕಾನೂನುಗಳನ್ನು ಪರಿಣಾಮಕಾರಿಯಾಗಿ ಬಳಸುವ ಬದಲು, ಹೊಸ ಮತ್ತು ಅಸ್ಪಷ್ಟ ಕಾನೂನನ್ನು ತರುವುದು ರಾಜ್ಯವು ತನ್ನ ನಿಯಂತ್ರಣ ವನ್ನು ನಾಗರಿಕರ ಖಾಸಗಿ ಸಂವಹನದ ಮೇಲೂ ಹೇರಲು ಬಯಸುತ್ತಿದೆ ಎಂಬ ಅನುಮಾನಕ್ಕೆ ಎಡೆ ಮಾಡಿಕೊಡುತ್ತದೆ.

ಅಕಾಡೆಮಿಕ್ ಮತ್ತು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದ ಮೇಲೆ ಪರಿಣಾಮ: ಕರ್ನಾಟಕವು ವೈಚಾರಿಕ ಚಳವಳಿಗಳ ತವರು. ಇಲ್ಲಿನ ಸಾಹಿತ್ಯ ಮತ್ತು ಚಿಂತನೆಗಳು ಸದಾ ಯಥಾಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಪ್ರಶ್ನಿಸುತ್ತಾ ಬಂದಿವೆ. ವಚನ ಪರಂಪರೆಯಿಂದ ಹಿಡಿದು ಆಧುನಿಕ ಸಾಹಿತ್ಯದವರೆಗೆ ಎಲ್ಲವೂ ವಿಮರ್ಶೆಯ ಮೂಲಕವೇ ಸಮಾಜವನ್ನು ಸುಧಾರಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿವೆ. ಆದರೆ ಈ ವಿಧೇಯಕವು ಇಂಥ ಬೌದ್ಧಿಕ ಪರಂಪರೆಗೆ ಅಡ್ಡಿಯಾಗಬಹುದು.

ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಇತಿಹಾಸದ ಯಾವುದೋ ಒಂದು ಘಟನೆಯನ್ನು ಪುನರ್‌ವಿಮರ್ಶಿಸುವ ಅಕಾಡೆ ಮಿಕ್ ಪ್ರಬಂಧವು ಒಂದು ಸಮುದಾಯಕ್ಕೆ ಅಸಮಾಧಾನ ತರಬಹುದು ಎಂದು ಅದನ್ನು ನಿಷೇಧಿಸಬಹುದು ಅಥವಾ ಲೇಖಕನನ್ನು ಬಂಧಿಸಬಹುದು. ಜ್ಞಾನದ ವಿಸ್ತಾರ ಮುಕ್ತ ವಾಗಿರ ಬೇಕಾದ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯಗಳು ಈ ಕಾನೂನಿನ ಭಯದಿಂದಾಗಿ ವಿವಾದಾತ್ಮಕ ವಿಷಯಗಳ ಚರ್ಚೆ ಯಿಂದ ದೂರ ಸರಿಯಬಹುದು. ಇದು ಸಮಾಜದ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಮನೋಭಾವವನ್ನು ಕೊಲ್ಲು ವಂಥದ್ದಾಗಿದೆ.

ವಿರೋಧ ಪಕ್ಷಗಳ ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಹೋರಾಟಗಳ ಹತ್ತಿಕ್ಕುವಿಕೆ: ಯಾವುದೇ ಸರಕಾರದ ವೈಫಲ್ಯ ಗಳನ್ನು ಎತ್ತಿ ತೋರಿಸುವುದು ವಿರೋಧ ಪಕ್ಷಗಳ, ಪ್ರಜೆಗಳ, ಸಂಘಟನೆಗಳ ಕರ್ತವ್ಯ. ಪ್ರತಿಭಟನೆಗಳ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಆಕ್ರೋಶದ ಮಾತುಗಳು ಬರುವುದು ಸಹಜ. ಈ ಮಸೂದೆಯ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಇಂಥ ಆಕ್ರೋಶದ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿಯನ್ನು ‘ಸರಕಾರದ ವಿರುದ್ಧ ದ್ವೇಷ ಹರಡುವುದು’ ಅಥವಾ ‘ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಶಾಂತಿಗೆ ಭಂಗ’ ಎಂದು ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸುವ ಸಾಧ್ಯತೆಗಳು ಹೆಚ್ಚಿವೆ.

ಇದು ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವದ ಅಡಿಪಾಯವಾಗಿರುವ ‘ಪರಿಶೀಲನೆ ಮತ್ತು ಸಮತೋಲನ’ ( Checks and Balances) ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ದುರ್ಬಲಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ. ಪ್ರಬಲವಾದ ವಿರೋಧ ಪಕ್ಷವಿಲ್ಲದಿದ್ದರೆ ಮತ್ತು ಸರಕಾರದ ನೀತಿಗಳನ್ನು ಟೀಕಿಸುವ ಧ್ವನಿಗಳು ಅಡಗಿದರೆ, ಅದು ಸರ್ವಾಧಿಕಾರದ ಹಾದಿಯಾಗು ತ್ತದೆ.

ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಾನದಂಡಗಳು ಮತ್ತು ಮಾನವ ಹಕ್ಕುಗಳು: ವಿಶ್ವಸಂಸ್ಥೆಯ ಮಾನವ ಹಕ್ಕುಗಳ ಘೋಷಣೆಯು ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯವನ್ನು ಮನುಷ್ಯನ ಅತಿ ದೊಡ್ಡ ಹಕ್ಕು ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಿದೆ. ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ದ್ವೇಷ ಭಾಷಣದ ನಿಯಂತ್ರಣಕ್ಕೆ ‘ರಬತ್ ಕ್ರಿಯಾ ಯೋಜನೆ’ (Rabat Plan of Action) ಎಂಬ ಮಾನದಂಡವಿದೆ.

ಇದರ ಪ್ರಕಾರ, ದ್ವೇಷ ಭಾಷಣವನ್ನು ಶಿಕ್ಷಿಸುವ ಮೊದಲು ಆ ಮಾತು ಎಷ್ಟು ಗಂಭೀರವಾಗಿದೆ, ಅದು ಹಿಂಸೆಗೆ ಪ್ರೇರೇಪಿಸುವ ಸಾಧ್ಯತೆ ಎಷ್ಟಿದೆ ಮತ್ತು ಅದನ್ನು ಹೇಳಿದ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಪ್ರಭಾವವೇನು ಎಂಬುದನ್ನು ಗಮನಿಸಬೇಕು. ಆದರೆ ಕರ್ನಾಟಕದ ಈ ವಿಧೇಯಕವು ಇಂಥ ಯಾವುದೇ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಮಾನದಂಡಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿಲ್ಲ. ಇದು ಕೇವಲ ಭಾವನೆಗಳ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಕಾನೂನು ಕ್ರಮ ಜರುಗಿಸಲು ಅವಕಾಶ ನೀಡುತ್ತದೆ, ಇದು ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಾನವ ಹಕ್ಕುಗಳ ಆಶಯಕ್ಕೆ ವಿರುದ್ಧ ವಾಗಿದೆ.

ಬೌದ್ಧಿಕ ವಲಯದ ಮೌನ ಮತ್ತು ನೈತಿಕ ಹೊಣೆಗಾರಿಕೆ ಈ ವಿಧೇಯಕದ ಬಗ್ಗೆ ಇಂದು ಕೆಲವು ಬುದ್ಧಿಜೀವಿ ವಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸುತ್ತಿರುವ ಮೌನವು ಆಘಾತಕಾರಿಯಾಗಿದೆ. ಕಾನೂನುಗಳು ಯಾವಾಗಲೂ ತಟಸ್ಥವಾಗಿರಬೇಕು. ಇಂದು ಒಂದು ಪಕ್ಷವು ತನಗೆ ಪೂರಕವಾಗಿ ತಂದ ಕಾನೂನು, ನಾಳೆ ಆಡಳಿತ ಬದಲಾದಾಗ ಮತ್ತೊಂದು ಪಕ್ಷಕ್ಕೆ ಅಸ್ತ್ರವಾಗಬಹುದು ಎಂಬುದನ್ನು ಮರೆಯ ಬಾರದು.

ವಿಚಾರಧಾರೆ ಅಥವಾ ಸಿದ್ಧಾಂತಗಳ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯವನ್ನು ಆಯ್ದು ಮೌನ ವಹಿಸುವುದು ಪ್ರಜಾಸತ್ತಾತ್ಮಕ ಮೌಲ್ಯಗಳಿಗೆ ಮಾಡುವ ಅಪಚಾರವಾಗಿದೆ. ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದ ರಕ್ಷಣೆಯು ಕೇವಲ ಒಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿ ಅಥವಾ ಸಮುದಾಯಕ್ಕೆ ಸೀಮಿತವಾಗಿರದೆ, ಅದು ಇಡೀ ಸಮಾಜದ ಸಾಮೂಹಿಕ ಹಕ್ಕಾಗಿರಬೇಕು.

ದ್ವೇಷ ಭಾಷಣವು ಸಮಾಜಕ್ಕೆ ಹಾನಿಕಾರಕ ಎಂಬುದರಲ್ಲಿ ಸಂಶಯವಿಲ್ಲ. ಆದರೆ ದ್ವೇಷವನ್ನು ತಡೆಯುವ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯವನ್ನು ಕೊಲ್ಲುವುದು ಪರಿಹಾರವಲ್ಲ. ಮುಕ್ತ ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ದ್ವೇಷಕ್ಕೆ ಉತ್ತರ ‘ಮುಕ್ತ ಮಾತು’ ಆಗಿರಬೇಕೇ ಹೊರತು ‘ಸರ್ವಾಧಿಕಾರಿ ಕಾನೂನು’ ಅಲ್ಲ. ದ್ವೇಷ ಭಾಷಣವನ್ನು ಎದುರಿಸಲು ಶಿಕ್ಷಣ, ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ವಿನಿಮಯ ಮತ್ತು ಸಂವಾದದ ಅಗತ್ಯವಿದೆಯೇ ಹೊರತು ಜಾಮೀನುರಹಿತ ಬಂಧನವಲ್ಲ.

ಕರ್ನಾಟಕ ಹೇಟ್ ಸ್ಪೀಚ್ ವಿಧೇಯಕ-2025 ತನ್ನ ಈಗಿನ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಜಾರಿಯಾದರೆ, ಅದು ಕರ್ನಾ ಟಕದ ಬೌದ್ಧಿಕ ಘನತೆಯನ್ನು ಕುಗ್ಗಿಸುತ್ತದೆ. ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವವು ವಿರೋಧವನ್ನು ಸಹಿಸಿ ಕೊಳ್ಳುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಹೊಂದಿರಬೇಕು. ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲರೂ ಒಂದೇ ರೀತಿ ಯೋಚಿಸ ಬೇಕು ಅಥವಾ ಸರಕಾರದ ವಿರುದ್ಧ ಮಾತನಾಡಬಾರದು ಎಂಬುದು ಸರ್ವಾಧಿಕಾರದ ಲಕ್ಷಣ. ಈ ಮಸೂದೆಯು ಸಂವಿಧಾನದ ಆಶಯಗಳಿಗೆ, ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್‌ನ ತೀರ್ಪುಗಳಿಗೆ ಮತ್ತು ಪ್ರಜಾ ಸತ್ತಾತ್ಮಕ ಮೌಲ್ಯ ಗಳಿಗೆ ವಿರುದ್ಧವಾಗಿರುವುದರಿಂದ, ಅದನ್ನು ಕೂಲಂಕಷವಾಗಿ ಮರುಪರಿಶೀಲಿಸು ವುದು ಅಥವಾ ಹಿಂಪಡೆಯುವುದು ಸರಕಾರದ ಜವಾಬ್ದಾರಿಯಾಗಿದೆ.

ಇಲ್ಲದಿದ್ದರೆ, ಸೌಹಾರ್ದತೆಯ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ನಾವು ನಿರ್ಮಿಸಿದ ಶಾಂತಿ ಕೇವಲ ‘ಮೌನದ ಶಾಂತಿ’ ಯಾಗಿರುತ್ತದೆ, ಅದು ಎಂದಿಗೂ ‘ಜೀವಂತ ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವ’ದ ಮೌಲ್ಯವಾಗಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ.

(ಲೇಖಕರು ಕೇಂದ್ರೀಯ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕರು)